Badanie PSA niedoceniany marker przesiewowy
14 listopada 2023, 21:42Badania przesiewowe (z ang. screening) mają na celu wykrycie osób chorych w grupie przesiewowej. Grupa przesiewowa to taka, w której ryzyko choroby jest wyższe ze względu na wiek, odciążenia genetyczne, czy środowiskowe. Badania te wchodzą w skład programów profilaktycznych mających na celu zapobieganiu lub wykrywaniu choroby na bardzo wczesnym etapie. Przynoszą one wymierne korzyści zarówno dla całych społeczeństw, gdyż obniżają koszty leczenia zaawansowanych postaci chorób, jak również jednostek, zwiększając ich szanse na długie życie.
Kobieta z epoki miedzi przeżyła dwie trepanacje czaszki
14 listopada 2023, 20:06W 2007 r. w Caravaca de la Cruz w Hiszpanii odkryto zbiorowy pochówek, znany jako stanowisko Camino del Molino. W wykutym w trawertynie grobowcu o średnicy 6–7 m. znajdowały się szczątki co najmniej 1348 osób. Ciała składano w dwóch okresach: w latach 2971–2711 p.n.e. i 2451–2251 p.n.e.. Teraz dowiadujemy się, że jedna z pochowanych tam osób została dwukrotnie poddana trepanacji czaszki i przeżyła zabiegi.
Naukowcy stworzyli drożdże, których genom jest w ponad 50% syntetyczny
10 listopada 2023, 10:15Naukowcy stworzyli komórkę drożdży, której genom jest w ponad 50% syntetyczny. Został on stworzony z połączenia 7,5 syntetycznych chromosomów. Komórka była zdolna do przeżycia i replikacji na podobieństwo dzikich drożdży. Celem międzynarodowego konsorcjum Synthetic Yeast Genome Project (Sc2.0), w skład którego wchodzą uczeni z USA, Izraela, Chin, Niemiec i Wielkiej Brytanii, jest stworzenie pierwszego całkowicie syntetycznego genomu eukariontu. Dotychczas udało się się zsyntetyzować wszystkie 16 chromosomów drożdży.
Naukowcy porównali możliwości robotów z możliwościami ludzi. Czasami byli zaskoczeni
9 listopada 2023, 10:15Ludzie kształtują otoczenie zgodnie z własnymi potrzebami. Jeśli roboty mają nam w przyszłości pomagać w codziennym życiu, muszą działać w środowisku ukształtowanym przez człowieka. Dlatego profesor Robert Riener z Politechniki Federalnej z Zurichu (ETH Zurich) porównał osiągnięcia 27 robotów – głównie humanoidalnych – z możliwościami ludzi. Z badań wynika, że o ile roboty mają doskonalsze komponenty niż ludzkie ciała, to nie są tak sprawne jak ludzie, ale szybko nadrabiają zaległości.
Miliarderzy zaskakująco często zostają lub chcą zostać politykami
31 października 2023, 13:35W 2016 roku Donald Trump został pierwszym miliarderem na stanowisku prezydenta USA. Jest tylko jednym z przykładów niezwykle bogatych ludzi obecnych w polityce. Jak wynika z analizy przeprowadzonej właśnie przez trzech naukowców z Northwestern University, miliarderzy zaskakująco często obejmują lub starają się obejmować stanowiska polityczne. Daniel Krcmaric, Stephen C. Nelson i Andrew Roberts przeanalizowali informacje dotyczące ponad 2000 osób wymieniony na Liście Miliarderów Forbesa i zauważyli, że ponad 11% z nich objęło lub starało się o objęcie stanowiska politycznego
Biedronki azjatyckie w domu. Czy jest się czego obawiać?
29 października 2023, 11:25Od kilkunastu lat jesienią możemy spotkać się się mediach i internecie z doniesieniami o inwazji biedronek na domy i mieszkania. Jednak nie naszych, lubianych biedronek, ale biedronki azjatyckiej (Harmonia axyridis), zwanej czasem arlekinem. Dla niektórych to poważny problem, gdyż H. axyridis może naprawdę tłumnie zawitać do miejsc, w których mieszkamy. Może być to nieco nieprzyjemne, wiązać się z niewielkimi szkodami, jednak biedronki nie są groźne, a problem szybko sam się rozwiązuje. Do następnej jesieni.
Chiny zbudują na dnie oceanu największy na świecie wykrywacz neutrin
19 października 2023, 12:17Chiny planują wybudowanie na dnie morskim największego na świecie wykrywacza neutrin. Niedawno na łamach Nature Astronomy zaprezentowano projekt urządzenia TRopIcal DEep-sea Neutrino Telescope (TRIDENT), zwanego po chińsku Hailing, Oceaniczny Dzwon. Ma to być nie tylko największy, ale najbardziej zaawansowany i najbardziej czuły teleskop rejestrujący neutrina. Będzie ważnym uzupełnieniem już działających urządzeń, w tym obecnie największego detektora IceCube, który znajduje się do 2,5 kilometra pod lodem Antarktydy i ma objętość 1 km3.
Loty w kosmos zmieniają skład atmosfery
17 października 2023, 11:17Epoka podboju kosmosu pozostawia ślady w jednej z najbardziej odizolowanych części atmosfery, stratosferze. A ślady te mogą mieć wpływ na klimat oraz warstwę ozonową. Takie wnioski płyną z badań prowadzonych za pomocą samolotów latających na wysokości 19 kilometrów na Ziemią. W znajdujących się tam aerozolach naukowcy znaleźli duże ilości metali, które prawdopodobnie pochodzą z coraz częstszych startów oraz powrotów na Ziemię pojazdów kosmicznych. Metale te prowadzą do zmian procesów chemicznych zachodzących w atmosferze
Neandertalczycy byli równie inteligentni co H. sapiens, uważają autorzy nowych badań
16 października 2023, 10:19Neandertalczycy byli równie inteligentni, co H. sapiens, uważają archeolodzy, którzy na łamach PLOS One podsumowali wyniki 20-letnich badań w jaskini Gruta da Oliveira w środkowej Portugalii. Badania potwierdziły, co już wiedzieliśmy lub się domyślaliśmy – neandertalczycy byli zdolni do myślenia symbolicznego, wytwarzali dzieła sztuki, ozdabiali ciała i mieli niezwykle zróżnicowaną dietę. Nasze analizy dodają do tego niepodważalny fakt, że neandertalczycy czasami spożywali gotowane pożywienie. To umiejętność pokazująca, że poziom ich inteligencji był podobny do inteligencji H. sapiens, który pojawił się tysiące lat później, mówi współautor badań Diego Angelucci z Uniwersytetu w Trydencie.
Dom mody zaprojektuje skafandry dla członków załogowej misji na Księżyc
10 października 2023, 10:45Za dwa lata na Księżycu ma wylądować Artemis III, pierwsza od ponad 50 lat załogowa misja na Srebrnym Globie. Jej członkowie będą ubrani w skafandry, które – na zlecenie NASA – ma dostarczyć prywatna firma Axiom Space. Prototyp kombinezonu zaprezentowano 15 marca bieżącego roku. A teraz dowiadujemy się, że ostateczna wersja zostanie przygotowana we współpracy z jednym z najbardziej znanych domów mody, Prada.
